Cẩm nang bệnh

16/10/2023

Bóng đè: Ám ảnh từ đêm đen – Nguyên nhân, Biểu hiện và cách thoát khỏi

Bóng đè, một hiện tượng kỳ lạ và bí ẩn trong giấc ngủ, đã trở thành một đề tài gây quan tâm và tò mò cho nhiều người. Điều này xuất hiện khi bạn cảm thấy hoàn toàn tỉnh táo, nhưng cơ thể lại bị tê liệt, không thể cử động, thường diễn ra ngay trước khi bạn chuẩn bị đi vào giấc ngủ hoặc ngay khi thức giấc. Hiện tượng này thường đi kèm với những trải nghiệm tâm lý khá đáng sợ như thấy, nghe, hoặc cảm nhận những thứ không thực tế, thường liên quan đến bóng tối hoặc hình ảnh kỳ quái.

 

bệnh bóng đè là gì

Bóng đè: Ám ảnh từ đêm đen – Nguyên nhân, Biểu hiện và cách thoát khỏi

Bóng đè là gì?

Bóng đè, còn được gọi là ma đè hoặc chứng liệt do ngủ (sleep paralysis), là một hiện tượng thường xảy ra trước khi ngủ hoặc khi thức giấc. Trong lúc này, người bệnh có thể cảm thấy toàn bộ cơ thể bị tê liệt và không thể cử động, tạo cảm giác như bị ma quỷ ám ảnh. Ngoài ra, họ cũng có thể trải qua những ảo giác đáng sợ, thấy hoặc nghe những thứ không thực tế.

Mặc dù bóng đè thường không đe dọa tính mạng, nhưng nó có thể tạo ra sự lo lắng và sự sợ hãi. Điều này đặc biệt đúng khi người bệnh chưa hiểu rõ hiện tượng này. Tuy nhiên, nó thường không cần điều trị y tế, và thường chỉ cần tập trung vào việc giảm stress và duy trì giấc ngủ đủ giấc.

Cần lưu ý rằng bóng đè có thể kết hợp với các rối loạn giấc ngủ khác, như chứng ngủ rũ (narcolepsy). Thường xuất hiện trong thời niên thiếu, nó có thể trở nên thường xuyên hơn khi người bệnh tiến vào độ tuổi 20 và 30.

Nguyên nhân của bệnh Bóng đè

Trong suốt giấc ngủ của chúng ta, có một hệ thống phức tạp đảm bảo rằng cơ thể giữ vững sự an toàn và sự thư giãn khi chúng ta đang nằm im. Nhờ đó, chúng ta không tự làm mình bị thương khi có những hành động bất thường trong giấc mơ. Bóng đè, một hiện tượng kỳ quái trong thế giới giấc ngủ, xuất hiện khi sự đồng bộ giữa cơ thể và tâm trí bị rạn nứt.

 

nguyên nhân của bệnh bóng đè

 

Hormon quan trọng trong việc duy trì sự yên tĩnh trong giấc ngủ được tiết ra để đảm bảo rằng các hành động thụ động của giấc mơ không gây thất thoát cho cơ thể. Tuy nhiên, trong trường hợp bóng đè, tâm trí của bạn thức giấc một cách đột ngột, và bạn tỉnh táo nhưng vẫn cảm thấy cơ thể tê liệt, thường kèm theo cảm giác ám ảnh và sợ hãi.

Để hiểu sâu hơn về nguyên nhân gây bóng đè, chúng ta cần nắm rõ cấu trúc giấc ngủ của con người. Giấc ngủ diễn ra theo chu kỳ, chia thành hai pha chính: pha ngủ nhanh (hoặc pha cử động mắt nhanh - REM) và pha ngủ chậm (non-rapid eye movement - NREM). Một chu kỳ hoàn chỉnh của REM-NREM kéo dài khoảng 90 phút, và phần lớn thời gian dành cho việc ngủ là trong NREM. Trong thời gian NREM, cơ thể giữ vững sự thư giãn. Trong pha REM, mắt di chuyển nhanh, nhưng cơ thể vẫn nằm yên, và giấc mơ thường xảy ra.

Hiện tượng bóng đè thường xuất hiện khi sự đồng bộ giữa cơ thể và tâm trí bị gián đoạn. Cơ thể tiếp tục duy trì trạng thái tĩnh lặng của NREM, trong khi tâm trí đã tỉnh thức. Điều này tạo ra một trạng thái kỳ lạ khi các khu vực của não phát hiện các mối đe dọa và kích thích đang tồn tại, tạo ra cảm giác ám ảnh và sợ hãi.

Tại sao bóng đè lại xảy ra? Dưới đây là một số nguyên nhân và giả thuyết về nguyên nhân của hiện tượng bóng đè.

- Gián đoạn trong chu kỳ giấc ngủ: Bóng đè thường xảy ra trong giai đoạn chuyển từ giấc ngủ vào trạng thái tỉnh táo hoặc ngược lại. Khi chúng ta ngủ, cơ thể có một chuỗi chu kỳ giấc ngủ, trong đó chúng ta di chuyển qua các giai đoạn khác nhau của giấc ngủ. Sự gián đoạn hoặc rối loạn trong các giai đoạn này có thể dẫn đến bóng đè. Giai đoạn REM (cử động mắt nhanh) thường là thời điểm bóng đè thường xảy ra, khi cơ thể thư giãn và mắt di chuyển nhanh, trong khi tâm trí tỉnh táo.

- Thiếu ngủ và áp lực tâm lý: Người có thói quen thiếu ngủ hoặc đang trải qua tình trạng căng thẳng, áp lực tâm lý, hoặc lo âu có thể dễ dàng trải qua bóng đè. Stress và thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ bóng đè, vì chúng có thể gây ra sự gián đoạn trong chu kỳ giấc ngủ và làm suy yếu hệ thống giấc ngủ tự nhiên của cơ thể.

- Rối loạn giấc ngủ khác: Bóng đè thường liên quan đến các rối loạn giấc ngủ khác, chẳng hạn như chứng ngủ rũ (narcolepsy). Có một số tình huống khi những người trải qua bóng đè cũng trải qua các rối loạn giấc ngủ khác, tạo một mô hình kết nối giữa chúng.

- Yếu tốt di truyền: Một yếu tố di truyền cũng có thể đóng vai trò trong khả năng xuất hiện bóng đè. Nếu người thân trong gia đình có tiền sử của hiện tượng này, có khả năng cao bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh. 

- Tác dụng của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là các loại thuốc ức chế REM, có thể gây ra bóng đè ở một số người. Việc sử dụng thuốc mà bạn đang thực hiện có thể liên quan đến việc xuất hiện bóng đè.

Biểu hiện của Bóng đè

 

biểu hiện của bệnh bóng đè

 

Bóng đè là một hiện tượng kỳ lạ trong giấc ngủ, với nhiều dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng mà những người trải qua thường phải đối mặt. Dưới đây là một danh sách các triệu chứng thường gặp của bóng đè, cùng với một số thông tin bổ sung:

  • Tần suất xuất hiện: Bóng đè có thể xảy ra một lần duy nhất trong cuộc đời của một người hoặc trở nên thường xuyên, thậm chí xuất hiện nhiều lần trong một đêm. Mức độ tần suất thường thay đổi từ người này sang người khác.
  • Thời điểm xuất hiện: Bóng đè thường xuất hiện khi bạn chuẩn bị thức giấc hoặc ngay sau khi bạn mới ngủ. Nó đôi khi diễn ra ở giữa đêm, khi bạn đang rơi vào giấc ngủ sâu nhất.
  • Tê liệt cơ thể: Một trong những đặc điểm nổi bật của bóng đè là sự tê liệt hoàn toàn cơ thể. Bạn không thể di chuyển cơ thể khi đang trải qua bóng đè, và thậm chí cả khi bạn thức dậy sau hiện tượng này, cảm giác tê liệt vẫn kéo dài từ vài giây đến vài phút.
  • Tỉnh táo nhưng không cử động được: Trong khi bóng đè, bạn tỉnh táo và có ý thức, nhưng cảm giác tê liệt không cho phép bạn cử động cơ thể. Điều này tạo ra một trạng thái kỳ lạ của sự tỉnh trong cơ thể không thể thực hiện hành động.
  • Không thể nói: Trong suốt bóng đè, bạn thường không thể nói được. Dù bạn cố gắng mở miệng và phát ra âm thanh, nhưng không có tiếng nói nào được phát ra.
  • Ảo giác và cảm giác sợ hãi: Bóng đè thường đi kèm với ảo giác đáng sợ, thấy hoặc nghe những thứ không thực tế. Cảm giác sợ hãi thường rất mạnh, và nhiều người mô tả rằng họ cảm thấy đang đối mặt với sự nguy hiểm.
  • Áp lực lên ngực và khó thở: Nhiều người trải qua bóng đè cảm thấy có áp lực nặng lên ngực, và họ thường mô tả cảm giác khó thở. Đây là một phần của trải nghiệm đáng sợ mà họ trải qua.
  • Cảm giác cái chết đến gần: Bóng đè thường đi kèm với cảm giác rằng cái chết đang đến gần. Đây là một trong những khía cạnh sợ hãi mà người trải qua bóng đè thường phải đối mặt.
  • Đổ mồ hơi, đau đầu, đau cơ và hoang tưởng: Ngoài các triệu chứng chính, bóng đè còn có thể đi kèm với đổ mồ hôi, đau đầu, đau cơ và hoang tưởng.

Sau khi trải qua một cuộc tấn công bóng đè, nhiều người cảm thấy lo lắng, buồn bã và cần thời gian để lấy lại sự an tâm. Hiểu rõ về các triệu chứng và tình huống gây ra bóng đè có thể giúp người bệnh quản lý tốt hơn và giảm bớt sự lo lắng.

Các biện pháp điều trị bóng đè

 

điều trị bị bóng đè

 

Bóng đè, hay chứng liệt do ngủ, là một hiện tượng kỳ lạ trong giấc ngủ, khiến nhiều người trải qua những trải nghiệm đáng sợ. Dưới đây là một số biện pháp điều trị và quản lý bóng đè:

- Đảm bảo ngủ đủ giấc: Một trong những yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ bóng đè là đảm bảo bạn có giấc ngủ đủ giấc hàng ngày. Thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ trải qua bóng đè. Hãy cố gắng duy trì một lịch trình giấc ngủ đều đặn và đảm bảo bạn có đủ thời gian để nghỉ ngơi.

- Giảm căng thẳng: Căng thẳng và lo âu có thể làm tăng nguy cơ bóng đè. Học cách quản lý căng thẳng thông qua thiền, yoga, hoặc các kỹ thuật thư giãn khác có thể giúp giảm bớt sự lo lắng và nguy cơ bóng đè.

- Thay đổi thói quen ngủ: Thay đổi thói quen ngủ có thể giúp giảm nguy cơ bóng đè. Tránh ngủ ngửa, đặc biệt là sau bữa tối, và hạn chế việc dùng thiết bị điện tử trước giờ ngủ.

- Kỹ thuật thức dậy trong bóng đè: Nếu bạn thường xuyên trải qua bóng đè, học cách thức dậy trong tình trạng này có thể giúp bạn quản lý tốt hơn. Thức dậy trong bóng đè và thực hiện những hành động như cử động nhẹ, cố gắng thở thong thả có thể kết thúc tình trạng này nhanh chóng.

- Tránh một số loại thuốc ảnh hưởng tới giấc ngủ: Một số loại thuốc có thể gây ra hoặc gia tăng nguy cơ bóng đè. Nếu bạn đang sử dụng thuốc, hãy thảo luận với bác sĩ về tác dụng phụ có thể gây ra hiện tượng này và xem xét các phương án thay thế.

- Tham khám bác sĩ, chuyên gia: Nếu bạn trải qua bóng đè thường xuyên và nó gây ra lo lắng và không thoải mái lớn, hãy tham khảo chuyên gia về giấc ngủ hoặc bác sĩ tâm lý. Họ có thể cung cấp sự hỗ trợ và tư vấn về cách quản lý hiện tượng này.

- Sử dụng thuốc đề điều trị bóng đè: Tuy nhiên, nếu bóng đè vẫn liên tục quay trở lại và gây phiền toái, bác sĩ có thể xem xét việc kê đơn thuốc an thần trong một thời gian ngắn. Chẳng hạn, thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể được sử dụng. Loại thuốc này ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh và đã được chứng minh là hiệu quả trong điều trị bệnh bóng đè. Chúng có khả năng giảm tần suất và cường độ của giai đoạn giấc ngủ REM, từ đó ngăn chặn sự tê liệt khi bạn thức dậy hoặc khi bạn mới bắt đầu ngủ, và giúp giảm triệu chứng ảo giác. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 1 đến 2 tháng để đánh giá xem liệu thuốc có hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng hay không.

Cách thoát khỏi bóng đè khi ngủ

 

cách thoát khỏi bị bóng đè

 

Khi bạn trải qua một tình trạng bóng đè, hãy lưu ý một số bước sau để giúp bạn nhanh chóng trở lại trạng thái bình thường. Hiểu cách xử lý trong tình huống này có thể giúp giảm bớt sự sợ hãi và hoang mang:

- Tập trung vào hơi thở: Khi bạn bị bóng đè, có thể bạn sẽ cảm thấy bị áp lực lên ngực và khó thở. Điều quan trọng là tập trung vào hơi thở của bạn. Cố gắng hít thở thong thả và đều đặn. Việc tập trung vào hơi thở có thể giúp bạn giữ bình tĩnh và giảm áp lực lên ngực.

- Chuyển động nhẹ: Mặc dù cơ thể có thể cảm thấy tê liệt, những cử động nhỏ như nắm hờ bàn tay hoặc co ngón chân không quá khó khăn. Cố gắng thực hiện những cử động nhẹ để giữ cho cơ thể hoạt động. Bạn cũng có thể cố gắng nhăn mặt hoặc mím môi, những cử động này có thể giúp bạn thoát khỏi cảm giác bóng đè.

- Cố gắng nói chuyện: Mặc dù có thể cổ họng bạn đã tê cứng, hãy cố gắng nói ra một điều gì đó. Nếu bạn không thể nói được, cố gắng ho khan nhẹ. Việc cố gắng tạo ra âm thanh có thể giúp tỉnh thức cơ thể và kết thúc tình trạng bóng đè.

- Giữ nguyên tư thế: Khi bạn có cảm giác bị áp lực hoặc đè xuống, việc cố gắng chống cự thường không hiệu quả và có thể làm tăng sự sợ hãi. Thay vào đó, hãy thả lỏng và tự trấn tĩnh bản thân. Tự nhủ rằng "Mọi chuyện sẽ nhanh qua thôi" có thể giúp bạn duy trì sự bình tĩnh và kiên nhẫn trong tình huống này.

Nhớ rằng bóng đè thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và không gây hại cho sức khỏe. Bằng cách áp dụng các biện pháp này, bạn có thể giúp mình tự xử lý hiện tượng bóng đè và giảm bớt sự lo lắng khi trải qua nó.

Cách phòng tránh bị Bóng đè

 

cách phòng tránh bị bóng đè

 

Để cải thiện tình hình giấc ngủ và hạn chế nguy cơ bóng đè, hãy tuân theo các biện pháp dưới đây:

  • Đảm bảo ngủ đủ giấc: Hãy đảm bảo rằng bạn có giấc ngủ đủ giấc hàng ngày, khoảng từ 7 đến 8 giờ đối với người trưởng thành.
  • Thiết lập thời gian ngủ hợp lý: Hãy thiết lập một thời gian cố định để đi ngủ vào buổi tối và thức dậy vào buổi sáng. Tuân thủ lịch trình này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
  • Cải thiện môi trường ngủ: Tạo ra một môi trường ngủ yên tĩnh và thoải mái bằng cách giảm tiếng ồn và ánh sáng trong phòng ngủ. Đảm bảo rằng giường ngủ của bạn sạch sẽ, êm ái, và thoải mái để tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.
  • Lựa chọn đồ ngủ thoải mái: Chọn đồ ngủ thoải mái, không quá chật hoặc ràng buộc. Hãy bỏ hẳn nịt ngực và áo lót khi đi ngủ để tạo sự thoải mái.
  • Điều chỉnh nhiệt độ phòng ngủ: Nếu sử dụng máy điều hòa nhiệt độ, hãy thiết lập nhiệt độ phòng ngủ vào khoảng 26-28 độ C để tạo môi trường thoải mái cho giấc ngủ.
  • Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục hàng ngày giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giúp bạn ngủ ngon hơn. Tuy nhiên, hạn chế việc tập thể dục trước giờ đi ngủ.
  • Hạn chế Caffein trước giờ đi ngủ: Tránh uống trà, cà phê và các thức uống có chứa caffein ít nhất 3-5 giờ trước khi đi ngủ tối.
  • Kiểm soát dinh dưỡng: Không ăn quá no hoặc uống rượu bia trước khi đi ngủ. Thức ăn quá no có thể gây khó chịu trong giấc ngủ.
  • Không sử dụng thuốc lá, thuốc lào: Chất nicotin trong thuốc lá và thuốc lào có thể kích thích và làm khó ngủ, vì vậy hãy hạn chế hoặc ngừng sử dụng chúng.
  • Tạo thói quen ngủ trưa: Một giấc ngủ trưa ngắn từ 15 đến 30 phút có thể giúp ổn định thần kinh và tạo sự cân bằng cho sức khỏe tổng thể.
  • Quản lý trầm cảm và rối loạn lo âu: Nếu bạn có triệu chứng trầm cảm hoặc rối loạn lo âu, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp và tham khảo với bác sĩ để điều trị hiệu quả.
  • Tư thế ngủ thích hợp: Tìm tư thế ngủ thoải mái và hạn chế việc ngủ sấp, vì nó có thể tạo điều kiện cho bóng đè xuất hiện.

Bằng cách tuân theo những biện pháp này, bạn có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm nguy cơ trải qua bóng đè.

Dù không đe dọa tính mạng, bóng đè vẫn là một hiện tượng đáng sợ và đáng để tìm hiểu. Hiểu rõ hơn về nó có thể giúp người trải qua nó tìm cách giảm bớt lo lắng và hiểu rõ hơn về tình trạng của mình. Nếu bạn hoặc ai đó bạn quen biết trải qua bóng đè, hãy chắc chắn rằng bạn thảo luận với một chuyên gia y tế để tìm hiểu thêm và có sự hỗ trợ cần thiết.

Chú ý: Bài viết dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho việc tư vấn, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa chuyên nghiệp.

 

>> Xem thêm: Các loại thuốc sử dụng trong điều trị bệnh Lang Ben

 

0like
0 Bình luận
183 Đã xem
Share

Tham gia thảo luận

chat
Bạn hãy Đăng nhập để thảo luận

icon mặt cười

Bài viết được quan tâm

Xem thêm >>