Bệnh tiêu hoá
01/05/2023
Áp xe gan là hiện tượng hình thành ổ mủ trong tổ chức gan do nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng. Áp xe có thể to hoặc nhỏ, là một bệnh rất nguy hiểm vì gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho con người. Hãy cùng haysiri.com đi tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp phòng và điều trị bệnh áp xe gan để tránh bệnh trở nên nặng hơn
Áp xe gan là gì? Những biến chứng nguy hiểm của áp xe gan
Áp xe gan hay Abces gan (tên tiếng Anh: Liver Abscess) là tình trạng tổn thương tại gan, lá gan bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng, khi đó gan sẽ có biểu hiện sưng mủ và hình thành các lỗ nhỏ. Bệnh nhân áp-xe gan nếu phát hiện sớm sẽ được chọc hút mủ, nằm viện dùng thuốc kháng sinh để chống tái phát.
Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, bệnh nhân áp xe gan sẽ gặp nguy hiểm với các biến chứng nguy hiểm sau:
- Biến chứng do vỡ ổ áp xe gan: là biến chứng hay gặp nhất và cũng nguy hiểm nhất. Khi ổ áp xe gan ở bên trái bị vỡ thì nó có thể vỡ vào màng tim, người bệnh có triệu chứng đột ngột khó thở, vã mồ hôi, da tím tái, tiếng tim không nghe rõ, nếu không sớm cấp cứu bệnh nhân có thể tử vong vì bị ép tim cấp.
- Nhiễm trùng ổ bụng: Trường hợp vỡ ổ áp xe gan vào ổ bụng thì có thể gây nhiễm trùng toàn bộ ổ bụng (còn gọi là viêm phúc mạc) với các triệu chứng: đau bụng dữ dội, bụng cứng, sốt cao. Bệnh nhân trong trường hợp này cần phải kịp thời dẫn lưu ổ bụng hoặc phẫu thuật cấp cứu để phòng ngừa trường hợp bệnh nhân bị choáng nhiễm khuẩn và tử vong.
- Vỡ ống tiêu hóa: Ổ áp xe gan có thể vỡ vào ống tiêu hóa như đại tràng, dạ dày, khiến bệnh nhân bị nôn ra mủ, đi ngoài ra máu hoặc ổ áp xe vỡ vào cơ thành bụng gây áp xe cơ thành bụng hoặc tạo thành những lỗ rò chảy mủ.
Nguyên nhân áp xe gan có thể do vi khuẩn, ký sinh trùng gây ra. Ở các nước phát triển, nguyên nhân do vi khuẩn chiếm tỷ lệ hàng đầu. Nhưng nhìn chung trên toàn thế giới, áp xe gan do ký sinh trùng là amip lại là nguyên nhân phổ biến nhất.
Nguyên nhân gây bệnh áp xe gan
Vi khuẩn và ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể gây áp xe gan theo đường máu là động mạch và tĩnh mạch, theo đường bạch huyết hoặc đường dẫn mật.
Các loại vi khuẩn và ký sinh trùng đều tổn tại trong các ổ nhiễm khuẩn như mụn, nhọt, các áp xe cơ, áp xe phổi.
Ngoài ra, áp xe gan cũng có thể do vi sinh vật đi ngược theo đường mật vào gan gây nhiễm khuẩn khu trú gọi là áp xe gan đường mật.
Vi khuẩn gây ra áp xe gan gọi là áp xe gan sinh mủ. Những tình trạng viêm như viêm ruột thừa, viêm túi thừa, viêm túi mật thường gây ra áp xe gan nhất. Các loài kí sinh như trùng amip cũng gây ra mưng mủ. Hầu hết những tình trạng này xảy ra điều kiện vệ sinh kém. Trên thế giới, áp xe gan do ameba thì thường phổ biến hơn áp xe gan sinh mủ.
Áp xe gan là một bệnh nguy hiểm. Các triệu dấu hiệu của bệnh không xuất hiện ngay nhưng khi xuất hiện sẽ diễn ra ồ ạt với các biểu hiện rất nặng. Những triệu chứng nguy hiểm của bệnh bao gồm:
- Buồn nôn và nôn.
- Chán ăn, sụt cân.
- Vã mồ hôi nhiều về đêm.
- Ho và khó thở do kích thích cơ hoành.
- Vàng da hoặc vàng mắt.
- Nước tiểu sẫm màu.
- Phân bạc màu.
- Tiêu chảy.
- Sốt cao rét run: sốt có thể lên đến 39 - 40oC trong giai đoạn cấp tính nhưng sau đó có thể sốt nhẹ và kéo dài nhiều ngày, kèm theo sốt là đau bụng.
- Đau tức vùng gan: đau chủ yếu ở vùng dưới sườn bên phải, nếu ổ áp-xe to cấp tính thì đau có thể lan rộng cả thượng vị hoặc khắp bụng.
Áp xe gan thường đau ở vùng dưới sườn bên phải
- Gan to đau: Do gan bị sưng to nên làm người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng ở vùng dưới sườn bên phải. Cũng do gan to ra đẩy cơ hoành lên cao nên bệnh nhân cũng có hiện tượng khó thở.
- Ấn kẽ sườn đau: Nếu thăm khám thì khi sờ, nắn vào vùng gan (ở kẽ liên sườn 11-12) bệnh nhân thấy đau tăng lên; gõ vùng gan thấy đục rõ và cũng có thể sờ thấy mép của bờ gan to ra.
- Hình ảnh Xquang thấy cơ hoành phải cao, ít di động, góc sườn hoành phải mờ cùng với xét nghiệm máu: Bạch cầu tăng cao và tốc độ máu lắng tăng..v..v..với triệu chứng trên chúng ta chẩn đoán không khó khăn lắm.
Ngoài những biểu hiện trên lâm sàng như đau tức hạ sườn phải, sốt cao, ho và khó thở... Để chẩn đoán chính xác áp xe gan cần làm những xét nghiệm cận lâm sàng như:
Hiện nay, hai phương pháp phổ biến để điều trị áp xe gan là điều trị nội khoa và dẫn lưu rút mủ qua da:
Các bệnh nhân áp xe gan được điều trị bằng thuốc kháng sinh phổ rộng. Trên thực tế, bệnh nhân bị áp xe gan được các bác sĩ phẫu thuật chọc hút ổ áp xe trước khi điều trị nội khoa. Sau đó bệnh phẩm được nuôi cấy và bệnh nhân được cho thuốc dựa vào kết quả kháng sinh đồ. Đây là sự phối hợp điều trị mang lại hiệu quả cao và tiết kiệm kinh phí chữa trị cho người bệnh.
Hầu hết những ca áp xe gan do vi khuẩn hoặc áp xe gan lớn do amip không được điều trị phục hồi hoàn toàn chỉ với kháng sinh đơn thuần. Do đó cần được dẫn lưu dựa vào kết quả siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính.
Phương pháp này cũng cần thiết khi áp xe vỡ và bệnh nhân bị viêm phúc mạc, ổ áp xe quá lớn (> 5cm) hoặc nhiều vách, hay bệnh nhân mắc phải các bệnh lý trong ổ bụng cần phẫu thuật như viêm ruột thừa.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế như khó áp dụng với các áp xe lớn, nhiều ổ áp xe, các bệnh kết hợp như bệnh đường mật cần phẫu thuật.
- Không nên ăn các loại thịt chưa nấu chín như nem chua, nem chạo, gỏi, tiết canh.
Không nên ăn các loại thịt chưa nấu chín như nem chua
- Không ăn rau sống chưa được rửa sạch, kể cả các loại rau (giá đỗ) ăn kèm khi ăn phở, bún chả.
- Không uống nước chưa đun sôi như nước lã ở sông, suối, ao, hồ ngay cả nước trong chum vại, giếng, bể chứa nước, vòi.
- Không nên dùng nước đá cây và không ăn kem không đạt tiêu chuẩn vệ sinh, không nên uống nước giải khát bán ở vỉa hè.
- Ở những vùng nông nghiệp trồng rau màu, không được dùng phân tươi để bón.
- Cần rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước mỗi bữa ăn.
- Khi phát hiện trong cơ thể có ổ nhiễm khuẩn cần đi khám để được điều trị dứt điểm không cho vi khuẩn lây lan nhất là lây theo đường máu bởi nhiễm khuẩn huyết.
Bệnh áp xe gan có lây nhiễm, tuy nhiên bệnh không lây nhiễm qua không khí hay tiếp xúc thông thường giữa người với người.
Áp xe gan do amip chủ yếu sẽ lan truyền qua đường phân miệng, bắt nguồn từ việc người bệnh ăn uống không hợp vệ sinh, sinh hoạt thiếu sạch sẽ. Do đó người bệnh sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn phải rửa tay sát khuẩn.
Bệnh thường gặp ở những người sống ở vùng nhiệt đới. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, kể cả nam hay nữ. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.
Trên đây là tất cả những thông tin cần biết về bệnh áp xe gan. Khi nghi ngờ bị áp-xe gan cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt để được xác định một cách chắc chắn và có hướng xử lý kịp thời, tránh để xảy ra biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
>> Xem thêm: Cách chăm sóc người bị áp xe phổi và chế độ ăn uống phù hợp để bệnh nhân chóng khoẻ